Eerder beschreef ik dat er twee verschillende belevingen van geluk zijn: geluk als staat
van zijn waar je invloed op hebt en geluk als iets dat je ten deel valt. Over het eerste,
daar waar je invloed ligt, wil ik het hier hebben.
Ik vertelde al dat oudere mensen over het algemeen gelukkiger zijn, omdat ze in
dankbaarheid terug kunnen kijken op hun leven en wat dat voor moois gebracht heeft.
Jongere mensen hebben vaak nog een lange en onzekere toekomst voor zich. Het niet
weten hoe die toekomst eruit ziet, doet blijkbaar iets met het geluksniveau.
De toekomst kan dan onzeker zijn, onbewust verwachten we er altijd iets van. Van elke
situatie trouwens, hoe klein ook. Veel ontevredenheid komt voort uit het feit dat de
realiteit niet overeenkomt met je verwachtingen. Dat zorgt voor schakelen, incasseren,
accepteren…. keer op keer. Je bewust zijn van de verwachtingen die je hebt, helpt al. In
relatie tot anderen is het hebben van onuitgesproken verwachtingen een echte killer! Hoe
kan de ander ooit aan een verwachting voldoen waar hij of zij niet eens weet van heeft?
Een tweede gedraging die geluk in de weg staat is het overmatig zorgen maken. Je
zorgen maken kost natuurlijk sowieso veel energie, maar hier wil ik het specifiek hebben
over zorgen die niet in verhouding staan tot de gebeurtenis. Volgens de theorie van de in
2007 overleden psycholoog Albert Ellis liggen daar zogenaamde irrationele gedachten
aan ten grondslag. Hij ontwikkelde de RET (Rationeel Emotieve Therapie) met als doel
het functioneren van mensen te verbeteren. Een simpel A-B-C-model leert je
ongemakkelijke situaties beter aan te kunnen.
Het A-B-C-model
A= Activating Event: de gebeurtenis.
B= Beliefs: de gedachten en ideeën die je hierbij hebt.
C= Consequences: emoties en gedrag.
Het idee achter het model is dat niet de gebeurtenis zelf (A) bepaalt hoe wij ons voelen,
maar de manier waarop wij tegen de gebeurtenis aankijken (B). Je manier van kijken
brengt namelijk bepaalde emoties en bijbehorend gedrag (C) teweeg. Soms zijn die
gedachten en ideeën belemmerend voor je functioneren. RET helpt je dan om anders
naar de situatie te kijken. Als je anders naar een gebeurtenis kunt kijken, veranderen je
gedachten, waarmee je je anders gaat voelen en anders gaat gedragen.
Een voorbeeld:
A: De gebeurtenis: Ingrid heeft te maken met veranderingen in haar werk. Zo heeft
onder andere een collega een paar van haar taken toegewezen gekregen.
B: Gedachten van Ingrid: ik word op een zijspoor gezet, ik functioneer niet goed.
C: Emotie en gedrag van Ingrid: ze gaat met minder zin naar haar werk en mijdt haar
collega.
De manier waarop Ingrid naar de situatie kijkt en de gedachten die ze erbij heeft, zijn
niet effectief en belemmeren haar.
Een ander persoon die hetzelfde zou overkomen, denkt misschien wel:
Nu heb ik meer tijd voor die andere leuke en zinvolle taken. En kan ik die eindelijk goed
doen. Mijn collega pakt dit vast goed op. Een win-win situatie.
Zo zie je dat de gebeurtenis hetzelfde kan zijn, maar gevoelens en gedrag afhankelijk
zijn van hoe je er naar kijkt.
Met RET daag je je zogenaamde irrationele gedachten uit en zet je er rationele, helpende
gedachten tegenover. Zo haal je de scherpe kantjes van bijbehorende gevoelens af. Het
is eigenlijk een mooie, effectieve en krachtige vorm van relativeren.