Auteur:

Geluk, wat is dat eigenlijk? En waar vind je het? Sommige mensen zijn er een leven lang
naar op zoek, anderen vinden het een holle term en voelen er niks bij. Hoe dan ook, je
zou er vast geen nee tegen zeggen als je er gratis een kilootje bij zou kunnen krijgen
toch?

De Vrije Universiteit deed in 2017 onderzoek naar geluk. Twee derde van de Nederlanders
zegt gelukkig te zijn. Het is dus niet vanzelfsprekend, want een derde voelt zich dus niet
zo gelukkig. Mensen die gelukkig zijn houden zich er overigens meestal niet zo mee
bezig. Dan zijn er ook nog twee verschillende belevingen: gelukkig zijn en geluk hebben.
In het eerste geval is het meer een staat van zijn waar je in zekere zin invloed op hebt.
In het laatste geval overkomt het geluk je en zie je het meer als een geschenk.

Gelukkig zijn wil niet zeggen dat je altijd happy door het leven gaat. Wel draag je een
soort basis tevredenheid met je mee. Dit is overigens voor 40% genetisch bepaald.
Ouderen zijn over het algemeen gelukkiger dan jongeren. Blijkbaar geeft terugkijken en
je zegeningen tellen een beter gevoel dan vooruitkijken naar een nog onzekere
toekomst. Zoals ik eerder schreef, voelen we ons comfortabeler wanneer het leven een
zekere voorspelbaarheid in zich heeft en de toekomst ons een perspectief biedt.

Als je kijkt naar de geluks-top 8 dan staan gezondheid, vriendschap, familie en
spiritualiteit (uitgelegd als: gaan voor iets dat groter is dan alleen jijzelf) bovenaan. Bezit
en status bungelen onderaan het grotere lijstje. Geluk lijkt dus meer te maken te hebben
met ‘zijn’ dan met ‘hebben’.
Werk staat op de zevende plaats en blijkt vooral bij te dragen aan gelukkig zijn als je
werk doet waarin je je kan verbinden met anderen en met een doel dat voor jou van
betekenis is.

Geluks-top 8:

Vast een stap maken in het verzamelen van jouw kilootje extra geluk? Waarom tot het
einde van je leven wachten met het tellen van je zegeningen als je het nu al onderdeel
kunt maken van je dagelijkse routine! Bedenk je vandaag eens waar je dankbaar voor
bent. En morgen….en overmorgen….en…. Na dertig dagen is het een gewoonte. Weer een
zegening om te tellen! 😉

In mijn vorige blog schreef ik over het managen van verwachtingen en zorgen als
sleutels tot geluk. Hier wil ik het hebben over dat wat een bepaalde mindset kan
bijdragen aan de mate waarin je geluk ervaart.

Uit eerder genoemd onderzoek blijkt dat het hebben van een open mind en het ervaren
van speelruimte bijdragen aan geluk. Dat heeft te maken met het feit dat je op die
manier al gauw een perspectief kunt ontdekken in een ogenschijnlijk lastigere situatie. En
dat helpt om positief in het leven te staan. Sommige mensen staan overigens positiever
in het leven dan anderen. Naast mindset zit daar ook een andere kant aan: sommige
mensen hebben genetisch gezien de mazzel dat ze gemakkelijk de zonnige kant van
dingen zien.

Ook het hebben van zelfkennis en een zeker bewustzijn maken een mens gelukkiger. Als
je namelijk beter weet wat jou goed doet, kun je jezelf beter aansturen en ervoor zorgen
dat je in situaties belandt die bij je passen. Als je bijvoorbeeld weet van jezelf dat je het
lastig vindt je te bewegen in grotere groepen, dan zoek je die situaties niet onnodig op.
Alhoewel het natuurlijk soms ook goed is om jezelf een beetje te stretchen. Jezelf
effectief aansturen in dit soort zaken, vraagt om zelfreflectie. Via zelfreflectie leer je
jezelf kennen. En naast dat je hierdoor heel praktische keuzes voor jezelf kan gaan
maken, zoals in bovenstaand voorbeeld, leert het je ook iets over zingeving. Waarom doe
je wat je doet? En wat maakt dat de ene klus moeiteloos gaat en je voor de ander
continu naar energie moet zoeken om het tot een einde te brengen? Het een zal iets in
jou aanspreken en het andere minder. En weten wat dat is, geeft je iets in handen op
basis waarvan je écht betekenisvolle keuzes kan gaan maken. Je hebt dan het stuur in
handen dat je helpt te navigeren naar een toekomst met volop werkgeluk!

Om jezelf te oefenen in reflecteren, is het in het begin handig het maar gewoon in te
plannen. Totdat het op een dag vanzelf gaat 😉 Je kunt het na een specifieke activiteit
doen, aan het einde van de dag of wat voor jou werkt. Stel jezelf dan bewust een paar
vragen die maken dat je anders (of überhaupt) kijkt naar je gedrag, je gevoelens of je
energielevel. En wees benieuwd wat je gaat ontdekken. 

En dan wordt opeens voor je bepaald dat er een streep gaat door ongeveer alles waar je
houvast aan ontleende, wat voor structuur zorgde en voor een min of meer vaste
dagindeling. Dat wat zorgde voor een zekere status quo, waar wij mensen over het
algemeen stiekem toch wel van houden, en voor leefbaarheid wanneer je met meerdere
mensen samenleeft.

Wij mensen functioneren over het algemeen het beste als er sprake is van duidelijkheid,
voorspelbaarheid en een gevoel van controle. En wat gebeurt er als we al die aspecten
die voor een gevoel van veiligheid zorgen, moeten ontberen? Dan speelt ons emotionele
brein op en dat zorgt voor een stressreactie. We kunnen niet zo goed meer relativeren en
het is heel normaal dat je gevoelens van spanning ervaart. Fysiek reageren we door in
een soort van continue vecht-vlucht reactie te verkeren en mentaal gaan we piekeren.
Ons brein heeft namelijk een zeer effectieve manier gevonden om ervoor te zorgen dat
onopgeloste problemen in ons geheugen blijven rondslingeren. Ze poppen af en toe op in
je bewustzijn om ervoor te zorgen dat je niet vergeet dat je nog iets op te lossen had.
Knap lastig als je het probleem niet op kúnt lossen.

Waar zit jouw houvast? Wat helpt je om een gevoel van veiligheid te ervaren? Hoe kun je
een zekere voorspelbaarheid creëren in je dagritme? Waar kun jij nog wel in control zijn?
Misschien merk je ook wel dat het je veel energie kost om nu je werk te doen. Dit komt
doordat we het uitvoeren van gewoontes met ons onbewuste brein af kunnen. Nu je een
nieuwe vorm moet vinden voor dingen, heb je opeens je bewuste brein overal bij nodig
en dat kost veel meer energie. Dat is ook waarom veranderen veel van ons mensen
vergt. Neem nu het voeren van een overleg via Skype. Je mist allerlei signalen die je
normaal oppikt in een gesprek met anderen en je brein wil het plaatje compleet maken
en gaat de ontbrekende informatie invullen. Dat is hard werken! Hierin goed voor jezelf
zorgen is belangrijk. Mij helpt het op een dag vol met online vergaderingen en video-
belletjes om er af en toe voor te kiezen even niet die videoknop aan te zetten en het
alleen met geluid te doen. Die setting kennen we beter, geeft minder prikkels en vraagt
minder energie. Bijkomend voordeel is dat je even niet naar jezelf hoeft te kijken en je
bezig hoeft te houden met of je er wel een beetje voordelig opstaat. 😉

De invloed van het hebben van een sociaal netwerk op het welbevinden van ons mensen
is groot. Het hebben van betekenisvolle relaties draagt namelijk bij aan het ervaren van
een zinvol leven. Voor een deel is dit biologisch te verklaren: contact met andere mensen
zorgt voor de aanmaak van bepaalde stofjes, hormonen als oxytocine en vervolgens
serotonine, die je een goed gevoel geven. Ze helpen zelfs om gevoelens van stress en
angst te verminderen en zouden bijdragen aan onder andere een goede spijsvertering,
eetlust, slaap en geheugen.

Er is echter ook een ander aspect: we horen maar al te graag ergens bij, of we dat nu
toe willen geven of niet. Ook de grootste excentriekeling heeft diep in zijn hart deze
behoefte en is daar vaak (onbewust) mee in conflict. Dit gegeven is te verklaren als we
duizenden jaren teruggaan in de tijd, toen we nog jagers en verzamelaars waren. Je
redde het toen simpelweg niet alleen en had de groep nodig om je te beschermen en om
zaken zo te kunnen organiseren dat je zou overleven. Het was dus een zaak van leven en
dood dat je erbij bleef horen. En dat heeft ons gevoelig gemaakt voor bevestiging en
erkenning.

In het nu, met de sterk individualistische maatschappij waarin we leven, zorgt dit soms
voor een wankel evenwicht. We zoeken naar de balans tussen ons aanpassen aan de
groep en onszelf zijn. En laat het nu zo zijn dat pas wanneer je in de groep vrijuit kan
laten zien wie je bent, je pas echt kunt ervaren dat je erbij hoort. Omdat de echte jij er
dan mag zijn en niet een plaatje dat je van jezelf hebt geschetst. Dat bereiken kan een
hele struggle zijn, maar wel eentje die de moeite waard is. Je kunt namelijk gevoelsmatig
namelijk nooit echt ergens bij horen als je niet bij jezelf mag horen.
Vroeger waren we veel meer als vanzelfsprekend onderdeel van bepaalde groepen, zoals
de kerk of een andere vorm van gemeenschap. We ontleenden daar ook een deel van
onze identiteit aan. Nu die situatie niet meer vanzelfsprekend is, hebben aan vrijheid
gewonnen om onze eigen keuzes te maken en kiezen we meer bewust van welk collectief
we onderdeel willen uitmaken.

Van welk collectief ben jij onderdeel? De vraag is wat jij daar vindt wat bijdraagt aan het
ervaren van een sociaal netwerk met betekenisvolle contacten. En wat jij nodig hebt om
ervoor te zorgen dat dit stukje (werk)geluk geborgd wordt.

Ken je dat: iemand vraagt hoe het met je gaat en zonder je dat echt af te vragen antwoord je “goed!”. En omgekeerd kun je raar staan te kijken als jij die vraagt stelt en iemand steekt van wal en verwoordt uitgebreid hoe het echt gaat. Het is meer een beleefdheidsdingetje geworden dan dat we er op uit zijn te delen wat ons bezighoudt.

Het mooie van deze tijd is dat er meer aandacht is voor hoe de ander erbij zit. Zeker de eerste weken van de thuiswerkperiode zag je dat overleggen standaard begonnen met een rondje langs alle deelnemers om te delen hoe het thuiswerken je verging en wat er verder bij je speelde. Ik merkte dat het echt iets anders bracht. Voor meer verbinding zorgde.

Ooit hoorde ik in dit kader de term ‘wankelmoed’ (Desanne van Brederode) en die is altijd blijven hangen. Wankelmoed heeft te maken met het momenteel veel gebruikte begrip kwetsbaarheid. Het gaat om durven tonen dat je wankelt, toegeven dat je iets niet weet of snapt of dat je iets doodeng vindt. Je toont het door uit te komen voor je beperkingen, zorgen, fouten en dwalingen. En dat doe je niet zomaar, openlijk vertellen hoe het echt met je gaat. Daarmee valt er een zekere bescherming weg en stel je je bloot aan mogelijke oordelen of andere minder gewenste reacties. Vandaar ook het woord moed.

Het gekke is dat we onszelf vaak als zwak zien of ervaren als we dit soort dingen prijsgeven. Het effect op de ander is vaak tegenovergesteld; je wordt eerder gezien als sterk en moedig. Bovenal zorgt het voor verbinding. Omdat de ander een stukje van zichzelf herkent in jou. En ziet dat jij met soortgelijke gevoelens kampt. Want lijkt het soms alsof het prima gaat met de ander, de waarheid kan zomaar anders zijn. Je vergelijkt op dat moment namelijk jouw kwetsbare binnenwereld met dat wat je aan de buitenkant ziet van de ander. Zodra je van binnenwereld tot binnenwereld gaat communiceren gebeurt er iets. Dat iets heet verbondenheid, ook wel beschreven als de energie die ontstaat tussen twee mensen als zij zich gezien, gehoord en gewaardeerd voelen.

Hoe wankelmoedig ben jij?